SZKOŁA JAZDY WEGA
Systemy ASR, ESP i ABS: Budowa i działanie
Z tego artykułu dowiesz się:
- Na czym polega kontrola trakcji?
- Jakie główne komponenty składają się na system ESP?
- Co ułatwia system ABS?
UDOGODNIENIA W NOWOCZESNYCH AUTACH
ASR, ESP, ABS - to musisz wiedzieć!
Czy kiedykolwiek zastanawiałeś się, co dokładnie dzieje się w samochodzie, gdy nagle hamujesz na śliskiej nawierzchni lub tracisz przyczepność na zakręcie? Nowoczesne samochody są wyposażone w zaawansowane systemy, które dbają o twoje bezpieczeństwo, nawet w najbardziej wymagających warunkach drogowych. Znajomość działania systemów ASR, ESP i ABS jest nie tylko niezwykle istotna, aby zdać egzamin teoretyczny na prawo jazdy, ale także po to, by codziennie, świadomie i bezpiecznie prowadzić pojazd. Te technologie nie tylko poprawiają komfort jazdy, ale przede wszystkim chronią życie i zdrowie kierowców oraz pasażerów. W poniższym artykule dokładnie omówimy budowę i działanie tych systemów, abyś mógł w pełni zrozumieć, jak bardzo mogą pomagać Ci na drodze.
KONTROLA TRAKCJI
System ASR
System ASR (Anti-Slip Regulation) jest kluczowym elementem kontroli trakcji w nowoczesnych samochodach. Działa on na zasadzie monitorowania prędkości obrotowych kół, aby zapobiec nadmiernemu poślizgowi podczas przyspieszania. Jeśli prędkość kół napędzanych przekroczy dopuszczalną wartość w porównaniu do kół nienapędzanych, ASR automatycznie redukuje moment napędowy dostarczany do kół napędzanych.
Główne funkcje ASR obejmują:
- Zabezpieczenie przed poślizgiem kół napędzanych podczas ruszania.
- Zapobieganie poślizgowi przy pokonywaniu wzniesień.
- Kontrolę trakcji podczas przyspieszania na zakrętach.
Aby zwiększyć efektywność, nowoczesne systemy ASR wykorzystują układ hamulcowy. Dzieje się tak, ponieważ bezwładność sterowania pracą silnika może być zbyt duża, aby szybko reagować na zmiany prędkości kół. Dzięki zastosowaniu hamulców, ASR może precyzyjnie regulować moment napędowy każdego koła, zwiększając tym samym skuteczność systemu.
W niektórych uproszczonych wersjach ASR, układ działa wyłącznie przy użyciu hamulców, bez ingerencji w pracę silnika. W tych przypadkach ASR musi mieć możliwość niezależnego sterowania pracą silnika, co wymaga elektronicznego, a nie mechanicznego połączenia z pedałem przyspieszenia.
System ESP – Elektroniczny Program Stabilizacji
ESP (Electronic Stability Program) to zaawansowany system stabilizacji toru jazdy, który integruje funkcje ABS i ASR, przejmując nad nimi kontrolę. System ESP automatycznie przyhamowuje jedno lub więcej kół, gdy czujniki wykryją tendencję do wyślizgnięcia się pojazdu z zakrętu.
ESP nie jest używany w sportach motorowych z powodu ograniczeń, jakie nakłada na prędkość i manewry pojazdu. System ten zapobiega nadsterowności (kiedy pojazd zbyt szybko obraca się wokół własnej osi) i podsterowności (kiedy pojazd nie obraca się wystarczająco szybko), poprzez selektywne hamowanie kół. Działa to na zasadzie blokowania odpowiednich kół w celu skorygowania toru jazdy.
Główne komponenty systemu ESP to:
- Czujniki prędkości obrotowej kół.
- Czujnik przyspieszenia poprzecznego.
- Czujnik przyspieszenia kątowego.
- Czujnik skrętu kierownicy.
- Czujnik ciśnienia w układzie hamulcowym.
ESP wykorzystuje te dane do określenia, czy pojazd wpada w nadsterowność lub podsterowność i odpowiednio reaguje poprzez hamowanie właściwych kół. Dzięki temu system stabilizuje tor jazdy, zwiększa bezpieczeństwo podczas pokonywania zakrętów i pomaga w manewrach omijania przeszkód.
Dodatkowym elementem wspierającym ESP jest system DSR (Dynamic Steering Response), który za pomocą silnika wspomagania kierownicy wykonuje korekty, aby przeciwdziałać momentowi obrotowemu pojazdu. Jest to szczególnie przydatne podczas hamowania na nawierzchniach o różnej przyczepności, gdzie DSR może skrócić drogę hamowania poprzez skorygowanie toru jazdy.
System ABS – Zapobieganie blokowaniu kół
ABS (Anti-lock Braking System) to układ stosowany w pojazdach mechanicznych, zapobiegający blokowaniu kół podczas hamowania. ABS zwiększa kontrolę nad pojazdem i zapobiega zjawiskom takim, jak ściąganie samochodu na bok, wirowanie czy utrata kontroli nad kierowaniem.
Porównanie technik hamowania:
- W pojazdach bez ABS kierowca musi stosować hamowanie pulsacyjne, aby uniknąć blokowania kół i utraty sterowności.
- W pojazdach z ABS najlepszą techniką jest szybkie i mocne wciśnięcie pedału hamulca, co pozwala systemowi na automatyczne regulowanie siły hamowania.
ABS działa na zasadzie monitorowania prędkości obrotowej kół i redukuje siłę hamowania, gdy jedno z kół obraca się wolniej niż pozostałe. System wykonuje te korekty bardzo szybko, co pozwala na utrzymanie sterowności pojazdu i maksymalnego współczynnika przyczepności.
CO W PRAKTYCE OZNACZA ANTI-LOCK BRAKING SYSTEM?
Zasada działania ABS
System utrzymuje współczynnik poślizgu kół na poziomie 10-30%, co zapewnia optymalną przyczepność i sterowność.
Gdy kierowca naciśnie hamulec zbyt mocno, ABS automatycznie zmniejsza siłę hamowania na odpowiednim kole, a następnie ją zwiększa, gdy koło zaczyna się ponownie obracać.
Działający ABS zapobiega utracie sterowności podczas hamowania, co jest szczególnie ważne w nagłych sytuacjach i na śliskich nawierzchniach.
Zapamiętaj!
Systemy ASR, ESP i ABS to kluczowe technologie zwiększające bezpieczeństwo i kontrolę nad pojazdem w różnych warunkach drogowych. Każdy z tych systemów pełni specyficzne funkcje, ale ich wspólne działanie zapewnia optymalne warunki jazdy, minimalizując ryzyko wypadków i utraty kontroli nad pojazdem. Dzięki zaawansowanym czujnikom i szybkim reakcjom, te systemy stają się nieodzownymi elementami nowoczesnych samochodów, zwiększając bezpieczeństwo kierowców i pasażerów.